ΕΛΛΑΔΑ, 3ο Ταξίδι: ΛΗΜΝΟΣ

(ΜΕΡΟΣ 2ο)
ΤΟ ΝΗΣΙ ΤΟΥ ΗΦΑΙΣΤΟΥ

Αρχαιολογικοί χώροι

Στο νησί υπάρχουν πολλοί αξιόλογοι αρχαιολογικοί χώροι. Ο σημαντικότερος όλων ο οικισμός της Πολιόχνης στα νοτιοδυτικά του νησιού. Βορειοανατολικά βρίσκεται η αρχαία Ηφαιστεία και το ιερό των Καβείρων. Ανατολικά το Βυζαντινό κάστρο του Κότσινα. Δυτικά, βρίσκεται ο προϊστορικός οικισμός της Μύρινας στα Ρηχά Νερά και στα Ελβετικά, πηγαίνοντας προς Αυλώνα, ο Ναός της Αρτέμιδας. Αναλυτικά:

Ηφαιστεία
Υπήρξε η κυριότερη πόλη της Λήμνου στους Κλασικούς Χρόνους. Χτισμένη σε μια χερσόνησο εξασφάλιζε δύο φυσικά λιμάνια, ένα προς το πέλαγος και ένα εντελώς απάνεμο. Οι ανασκαφές που συνεχίζονται ακόμα, έφεραν στο φως ερείπια ακρόπολης και νεκροταφείο. Διατηρείται τμήμα ελληνο-ρωμαϊκού θεάτρου και θεμέλια σπιτιών της όψιμης αρχαιότητας. Επίσης ήρθαν στο φως πολυάριθμες οικίες του “τυρρηνικού” στρώματος, δηλαδή εκείνου που προηγείται του αθηναϊκού αποικισμού, ένα ιερό με ενδιαφέροντα πήλινα ειδώλια και αρχιτεκτονικά ομοιώματα και ένα θέατρο του 5ου - 4ου π.Χ. αιώνα. Υπάρχουν πολυάριθμοι τάφοι με αττικά αγγεία και άλλοι μεταγενέστεροι τάφοι που φθάνουν μέχρι τη ρωμαϊκή εποχή. Ανάμεσα στα ελληνικά κτίσματα ξεχωρίζει ένα θέατρο, που αναστηλώθηκε πρόσφατα, κατασκευασμένο πιθανώς στην ελληνιστική περίοδο και τροποποιημένο στη ρωμαϊκή.

                         

                        

Το Ιερό των Καβείρων
Τρία χιλιόμετρα βόρεια της Ηφαιστείας (στη θέση Χλόη) βρίσκονται τα ερείπια του ιερού των Καβείρων, απέναντι ακριβώς από αντίστοιχο ιερό της Σαμοθράκης. Ίσως μάλιστα να είναι και αρχαιότερο. Τα ερείπια που βρέθηκαν εκεί χωρίζονται σε δύο μέρη. Στο ένα υπάρχει ένα κτίσμα τελετών (ναΐσκος), ή αίθουσα μυήσεως, ένα ανάκτορο και μια στοά. Στο άλλο μέρος βρίσκονται τα ερείπια του κύριου ναού, με 12 δωρικές κολόνες στην πρόσοψή του. Πρόκειται για νεότερο οικοδόμημα, Ελληνιστικής Περιόδου.

Πολιόχνη
Κάτω από το ακρωτήρι Βοροσκόπος, κοντά στο χωριό Καμίνια, βρίσκεται η προϊστορική Πολιόχνη, ένας από τους καλύτερα διατηρημένους οχυρωμένους προϊστορικούς συνοικισμούς της Ελλάδας. Οι ανασκαφές ξεκίνησαν από τους Ιταλούς την περίοδο 1931-36. Θεωρείται ο αρχαιότερος νεολιθικός οικισμός του Αιγαίου, η πιο παλιά πόλη της Ευρώπης. Το τέλος της “ζωής” της τοποθετείται γύρω στο 1600 π.Χ. και φαίνεται να οφείλεται σε φοβερό σεισμό ή σε μεγάλες γεωλογικές μεταβολές. Συμπίπτει με την καταστροφή της Σαντορίνης από την έκρηξη του ηφαιστείου της. Στην περιοχή βρέθηκαν τέσσερις οικισμοί χτισμένοι ο ένας πάνω στον άλλο. Στο ανώτερο στρώμα, βρίσκονται τα ερείπια μιας ανοχύρωτης πόλης, της Εποχής του Χαλκού (1300 π.Χ.). Κάτω απ' αυτή, προμυκηναϊκή πόλη και ακόμη πιο κάτω, δυο πόλεις των Νεολιθικών Χρόνων. H παλιότερη από αυτές ανήκει στην 4η χιλιετία π.Χ., ενώ η νεότερη έχει σπίτια με πέτρινα λουτρά, τα πρώτα στον ελληνικό κόσμο, τείχος που την περιτριγυρίζει, και βουλευτήριο, το αρχαιότερο σε όλο τον κόσμο.
 

Προϊστορική Μύρινα

Η προϊστορική Μύρινα, δηλαδή, ένα τμήμα της, αφού ακόμη ανασκάπτεται, εκτείνεται στο βόρειο τμήμα της σημερινής πόλης από τον λόφο της Λέσχης Αξιωματικών και το κτήμα της Μητρόπολης μέχρι τον χαμηλό λόφο κοντά στην παραλία Ρηχά Νερά. Οι πρώτοι άνθρωποι έχουν εγκατασταθεί στην περιοχή στο τέλος της 4ης χιλιετίας π.Χ. Ο οικισμός αναπτύσσεται την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού φτάνοντας. Τα λίγα κατάλοιπα των κλασικών χρόνων που έχουν βρεθεί ως τώρα δείχνουν ότι η κλασική Μύρινα απλώνονταν περίπου στην ίδια έκταση με τη σημερινή. Άλλα ευρήματα μαρτυρούν ότι η Μύρινα βρισκόταν σε ακμή τα ελληνιστικά και ρωμαϊκά χρόνια. Στα ανατολικά της πόλης έχει ανακαλυφθεί νεκροταφείο των ρωμαϊκών χρόνων και σε ιδιωτικό οικόπεδο κοντά στο λιμάνι ένας τοίχος με αποχετευτικό σύστημα με πήλινους αγωγούς, τμήμα μεγάλου τεχνικού έργου της εποχής.

Ναός Αρτέμιδας

Το ιερό ήρθε στο φως την εποχή που γίνονται εργασίες για την κατασκευή ενός ξενοδοχειακού συγκροτήματος. Η ανασκαφή έγινε με έξοδα του ιδιοκτήτη του οικοπέδου και αποκάλυψε ένα συγκρότημα με αψιδωτά κτίρια κτισμένα σε διαδοχικές φάσεις. Ο κύριος χώρος της λατρείας με τον βωμό στο κέντρο του είναι υπαίθριος κι αυτό εξηγείται από το ότι η Άρτεμη της Λήμνου λατρεύεται ως Σελήνη, ως ουράνια θεότητα. Στα πλάγια του κεντρικού λιθόστρωτου χώρου υπάρχουν δωμάτια για τη λατρεία και γύρω συγκροτήματα για τη διαμονή των επισκεπτών και βοηθητικοί χώροι. Το ιερό περικλείεται από διπλό περίβολο. Στην βορειοδυτική άκρη βρίσκεται μια μακρόστενη αίθουσα με έδρανα, όπως στο Καβείριο. Ανήκει στην Ελληνιστική Εποχή και πιθανόν είναι χώρος συγκέντρωσης και μύησης πιστών. Έχουν βρεθεί ένας θυσιασμένος νεαρός ταύρος, ειδώλια ταύρων, αγγεία, νομίσματα και άλλα αντικείμενα από τον 7ο αιώνα π.Χ. μέχρι το τέλος των ελληνιστικών χρόνων. 

Το Βυζαντινό Κάστρο του Κότσινα

Στην πραγματικότητα δεν υφίσταται. Βλέπεις μόνο την τοποθεσία του με το Βυζαντινό εκκλησάκι. Στο υπόγειο του ναού, από εξωτερική είσοδο, βρίσκεται το "άγιασμα". Μπροστά ακριβώς με θέα την θάλασσα είναι το άγαλμα της Μαρούλας, Το 1478 ο Κότσινος (ή Κότσινας) πέρασε στην ιστορία όταν πολιορκήθηκε από το Σουλεϊμάν Πασά. Σύμφωνα με ένα θρύλο, που διαδόθηκε στη Δύση κυρίως από ένα ποίημα του 1669 του ιησουΐτη Dondini, το κάστρο σώθηκε την τελευταία στιγμή χάρη στο θάρρος της 18χρονης Μαρούλας, η οποία, όταν ο πατέρας της, Ισίδωρος Κομνηνός, σκότωθηκε, άδραξε το σπαθί του και όρμησε εμψυχώνοντας τους αμυνόμενους μαχητές, αναγκάζοντας τον Σουλεϊμάν να λύσει την πολιορκία.

  

(Συνεχίζεται)