ΕΛΛΑΔΑ, 4ο Ταξίδι: ΑΧΕΡΟΝΤΑΣ

(ΜΕΡΟΣ 1ο)
Η ΚΑΡΔΙΑ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ

Γιατί Αχέροντας
... Επειδή είναι όαση δροσιάς στην κάψα του καλοκαιριού
... Επειδή μπορείς να συνδυάσεις βουνό και θάλασσα. Περιήγηση και ανεμελιά.
... Επειδή τόσο πράσινο μαζί δύσκολα θα ξαναδείς
... Επειδή η Ιστορία και το Παρόν ζουν ταυτόχρονα μαζί σου.
... Επειδή εκεί θα αισθανθείς την φύση

Σχετικά με την περιοχή

Η περιοχή που αναφερόμαστε περιλαμβάνει το νότιο τμήμα της Θεσπρωτίας, και τον βόρειο χώρο του νομού Πρέβεζας. Η πρόσβαση στην περιοχή είναι εύκολη μέσω σχετικά καλού οδικού δικτύου από Αθήνα και με την Εγνατία οδό από Θεσσαλονίκη. Σαν τόπος διαμονής, βάση για εκδρομές στην περιοχή μπορεί να έχεις αρκετά μέρη, ανάλογα τι θέλεις να κάνεις κυρίαρχα την περίοδο που θα βρεθείς εκέι. Έτσι για παράδειγμα αν θέλεις μόνιμη καθημερινή παραλία για μπάνιο υπάρχει η Λούτσα αλλά και ο Παραπόταμος και η Αμμουδιά. Εγώ θα προτιμούσα ένα κεντρικό χωριό με γρήγορη πρόσβαση σε όλη την περιοχή (και στις παραλίες) και θα επέλεγα Γλυκή.

Ιστορία
 Η ιστορία της είναι αναπόσπαστο τμήμα της ιστορίας όλης της Ηπείρου. Ξεκινάει από τα προϊστορικά χρόνια, την παλαιολιθική εποχή που καταφτάνουν οι πρώτοι Πελασγοί, από την Θεσσαλία. Είναι κυνηγοί και ποιμένες και θα κατασκευάσουν τύμβους όμοιους με αυτούς των Μυκηναίων της εποχής του χαλκού. Παρ' ότι δεν αναπτύσσονται πόλεις - κράτη όπως στην κεντρική Ελλάδα σύντομα θα ξεχωρίσει στην περιοχή η Έλλα που πιθανών να "ευθύνεται" για το όνομα Ελλάδα, και η Εφύρα ή Κίχυρος κτισμένη στις εκβολές του Αχέροντα. Ήταν βασιλιάς της ο Αηδονέας όταν κατά τον μύθο ο Ηρακλής κατέβηκε στον κάτω κόσμο να πάρει τον φοβερό κέρβερο που τον φιλούσε. Το μεκρομαντείο ήδη μεσουρανούσε σε φήμη και σε ισχύ σε όλο τον ελλαδικό χώρο. 

Τα αρχαία χρόνια

Το 433 πχ γίνεται η περίφημη ναυμαχία μεταξύ Κορινθίων και Κερκυραίων στα Σύβοτα. Τον 4ο αιώνα οι θεσπρωτοί ενώνονται και δημιουργούν το κοινό των Θεσπρωτών. Πρωτεύουσα του κοινού των θεσπρωτών είναι αρχικά η Ελέα (Χρυσαυγή - στην Βέλιανη Παραμυθιάς) και μετέπειτα η Γιτάνη στην περιοχή Γκούμανη Φιλιατών. Το 375 πχ οι Θεσπρωτοί ενώνονται με τους άλλους λαούς της Ηπείρου και συγκροτούν την συμμαχία των Ηπειρωτών. Ο βασιλιάς της Ηπείρου Πύρρος (318- 272πχ) είχε το παλάτι του στην Πανδοσία. Το 167πχ ο Ρωμαίος στρατηγός Αιμίλιος Παύλος ισοπέδωσε 70 πόλεις της Ηπείρου, μεταξύ αυτών η Φανωτή (στην Ρίζανη) η Γιτάνη (στην Γκούμανη δίπλα στο φράγμα του Καλαμά) στις ανασκαφές της οποίας βρέθηκε θέατρο 2500 θεατών. Άλλες πόλεις ήταν η Ελίνα (πιθανόν το Δημόκαστρο στο Καραβοστάσι) και η Τορώνη (στήν χερσόνησο της Λιγιάς.) 

Βυζάντιο

Στην Ρωμαϊκή και πρώτη Βυζαντινή περίοδο ακμάζει η Εύροια (Χόϊκα), που ήταν έδρα επισκόπου. Κατά τον θρύλο ο επίσκοπος της Άγιος Δονάτος σκότωσε το δράκο που φώλιαζε στις πηγές του Αχέροντα κι έκανε το νερό θανατηφόρο για ζώα και ανθρώπους. Ευλόγησε το νερό και το έκανε γλυκό. Από αυτό το θαύμα ονομάστηκε και το χωριό Γλυκή.  Γύρω στο 550 μχ ο Ιουστινιανός  μεταφέρει την Εύροια δίπλα στα ερείπια της αρχαίας Πανδωσίας. Είχαν προηγηθεί οι επιδρομές των Γότθων και των Βανδάλων, ενώ το 551 μχ γίνεται ένας τρομερός σεισμός και ο βασιλιάς της Ιταλίας Τωτίλας λεηλατεί όλα τα παράλια της Θεσπρωτίας. Η Νέα Εύροια καταστράφηκε το 850 μχ απο τους Βούλγαρους και η κάτοικοι της πήραν το λείψανο του Αγίου Δονάτου και πήγαν στην Κέρκυρα. 

Τουρκοκρατία

Στον χώρο της Θεσπρωτικής γής μια ομάδα χωριών δεν μπορούσε να ανεχθεί την δουλεία. Σούλι, Αβαρίκος, Σαμονίβα, Κιάφα και άλλα 7 χωριά κτισμένα στις πλαγιές ενός άγωνου οροπεδίου συγγροτούν μια μικρή Σουλιώτικη δημοκρατία με κόμματα-φάρες όπως οι Τζαβελαίοι και οι Μποτσαραίοι. Αυτή η κοινοπολιτεία των 14 χωριών εισέπρατε χρηματικές εισφορές απο τους μπέηδες και τους αγάδες της Παραμυθιάς , του Μργαριτίου και της Μαζαρακιάς, για να μήν διαρπάζονται τα κτήματά τους.  Το 1792 ο Αλή Πασάς εκστρατεύει εναντίον του Σουλίου και παθαίνει πανωλεθρία. Το 1799 επιχειρεί και πάλι την κατάληψη του Σουλίου. Μετά από 3ετή αποκλεισμό οι Σουλιώτες αναγκάζονται να συμφωνήσουν σε εκπατρισμό. Ο καλόγερος Σαμουήλ παραμένει στο Κούγκι και όταν φτάνουν οι Τούρκοι το ανατινάζει. Οι τούρκοι αντίθετα μ' όσα είχαν συμφωνήσει, κυνηγούν τους Σουλιώτες. 60 γυναίκες στο Ζάλογγο πέφτουν στο γκρεμό για να αποφύγουν την αιχμαλωσία και τα παγωμένα νερά του Αχελώου, στο Σέλτζο γίνονται τάφος για εκατοντάδες γυναικόπαιδα. Από τους ξεριζωμένους Σουλιώτες μόνο ένα τμήμα που έφτασε στην Πάργα κατάφερε να σωθεί. Η Πάργα ως το 1797 ήταν στην εξουσία των Ενετών. Μετά περνάει διαδοχικά στα χέρια Γάλλων, των Ρώσων και των Άγγλων οι οποίοι το 1819 την πουλάνε στον Αλή Πασά και οι κάτοικοί της αναγκάζονται να εκπατριστούν. Μετά τον θάνατο του Αλή Πασά το 1822 η περιοχή επιστρέφει στην κυριαρχία του Σουλτάνου ως το 1913, οπότε ελευθερώνεται από τον Ελληνικό στρατό.

Νεώτερα χρόνια

Το 1922 μετά την Μικρασιατική καταστροφή, ο μουσουλμανικός πληθυσμός της Θεσπρωτίας οι λεγόμενοι Αλβανοτσάμηδες εξαιρέθηκαν απο την ανταλλαγή των πληθυσμών. Στην πλειοψηφία ήσαν Έλληνες και Αλβανοί εξισλαμισμένοι. Οι λέξεις Τσάμης και τσάμικος προέρχονται από παραφθορά του Θύαμις. ( Καλαμάς). Όμως κατα την διέρκεια της Γερμανικής κατοχής οι Αλβανοτσάμηδες συνεργάζονται με τους κατακτητές και με υπόδειξή τους εκτελούνται στην Παραμυθιά την 29-9-1943 οι 49 πρόκριτοι της πόλης. Για αυτά και αλλά εγκλήματα τους, εγκατέλειψαν την Θεσπρωτία μαζί με τα κατοχικά στρατεύματα το 1944 και κατέφυγαν στην Αλβανία.

Από ομορφιά σε ομορφιά

Παραλίες

Η Λούτσα είναι ένα από το πιο γνωστά παραθεριστικά κέντρα. Είναι το κεντρικό χωριό σε μια απέραντη παραλία με καταγάλανη θάλασσα. Πολλοί οικισμοί και μικρότερα χωριά βρίσκονται σε όλο το μήκος της παραλίας σε εξασφαλίζουν διαμονή με τα πολλά δωμάτια και ξενοδοχεία που υπάρχουν. Λίγο πιο πάνω η Αμμουδιά. Το επίνειο του Παραποτάμου. Χτισμένο στις εκβολές του Αχέροντα συνδυάζει θάλασσα, ποτάμι, δάσος. Από εκεί ξεκινάνε κρουαζιέρες με πλοιάρια στον Αχέροντα και στους Παξούς που βρίσκονται ακριβώς απέναντι. Η κρουαζιέρα στον Αχέροντα είναι κάτι μοναδικό. Πυκνή βλάστηση, αλλαγή τοπίου σε κάθε βήμα, δροσιά και ξεγνοιασιά κάτω από τις αηδονοφωλιές που κρέμονται σαν τσαμπιά από "ζωντανά σταφύλια" από τα δέντρα. Για τους Παξούς ίσως είναι προτιμότερο να πάμε από Πάργα μιας και είναι πιο κοντινή η απόσταση. Αφορά όσους έχουν κάποιο φόβο με την θάλασσα, αφού δεν μιλάμε για μεγάλες διαφορές.

Η παραλία Βράχος (νότια από την Λούτσα)

      

Παραλία Αλωνάκι                                 Παραλία Σαρακίνο

Λούτσα

Αμμουδιά: Το λιμανάκι στις εκβολές του Αχέροντα

Αμμουδιά: Πανοραμική άποψη

Κρουαζιέρα στο Αχέροντα

Αηδονοφωλιά

(Συνεχίζεται)