ΕΛΛΑΔΑ: 1ο ΤΑΞΙΔΙ: ΣΚΙΑΘΟΣ

(ΜΕΡΟΣ 2ο )
ΤΟ ΝΗΣΙ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ


Η πόλη της Σκιάθου Σήμερα

Η πόλη της Σκιάθου είναι ο μοναδικός οικισμός του νησιού. Είναι κτισμένη στο νοτιοανατολικό άκρο του νησιού σε έναν απάνεμο κόλπο που χωρίζει σε δύο μέρη το νησί Μπούρτζι.

Αρχιτεκτονική

Η σκιαθίτικη λαϊκή αρχιτεκτονική, η οποία σήμερα ολοένα και χάνεται, δεν έχει απόλυτα νησιώτικο χαρακτήρα: δημιουργεί μια σύνθετη εικόνα νησιώτικου και Πηλιορείτικου χωριού, με νεοκλασικά στοιχεία. Τα σπίτια είναι ως επί το πλείστον μικρά, χτισμένα το ένα κοντά στο άλλο, διώροφα και πέτρινα, ενώ το μόνο υλικό το οποίο χρησιμοποιείται για το βάψιμο των εξωτερικών τοίχων είναι ο ασβέστης. Στη σύγχρονη Σκιάθο, οι στενοί δρόμοι, οι περισσότεροι χαραγμένοι στην τύχη, είναι φτιαγμένοι από πέτρινες πλάκες. Στο κέντρο του δρόμου, τοποθετούνται κατακόρυφα μέσα στη γη σε σχήμα ψαροκόκαλου τέτοιες πλάκες για να διευκολύνουν την απομάκρυνση των νερών της βροχής 
Σε μέρη που οι δρόμοι είναι πολύ στενοί και τεθλασμένοι, οι γωνίες των σπιτιών είναι κομμένες κατά τέτοιον τρόπο ώστε να διευκολύνεται η κίνηση σ' αυτούς. Μικρές πλατείες σχηματίζονται σε διάφορα εσωτερικά σημεία της πόλης, είτε τυχαία, είτε για να τονιστεί κάτι (π.χ. εκκλησίες, βρύσες κ.λ.π.).

Σκιαθίτικος Χορός

Από το μεγάλο πλήθος των λαϊκών τραγουδιών της Σκιάθου, τα περισσότερα είναι αφηγηματικά. Η αρχή αυτών των τραγουδιών, ανάγεται στα χρόνια του Μεσαίωνα. Το χαρακτηριστικότερο από αυτά είναι η Καμάρα. Το τραγούδι αυτό τραγουδιέται σε ειδικό Σκιαθίτικο χώρο, που έχει και αυτός το όνομα Καμάρα. Τα παλαιότερα χρόνια αυτός ήταν ο προσφιλέστερος χορός για τις γυναίκες, οι οποίες τον χόρευαν με την πιο επίσημη φορεσιά τους και με μεγάλη χάρη ύστερα από τη Δεύτερη Ανάσταση και στη γιορτή του Αγίου Γεωργίου. 

Ναυτιλία

Η ενασχόληση των Σκιαθιτών με τη ναυτιλία ξεκινά από τα βάθη των αιώνων και εξελίσσεται αδιατάρακτα μέχρι και σήμερα.  Το 1804, σύμφωνα με τη Στατιστική του Αδαμάντιου Κοραή, η Σκιάθος είχε 12 πλοία με 144 ναύτες και 48 κανόνια. Όλα αυτά χρησιμοποιήθηκαν σε όλη τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης σε πολλές επιχειρήσεις

Τα αξιοθέατα

Μπούρτζι

Το Μπούρτζι είναι μια μικρή χερσόνησος, η οποία χωρίζει στα δύο το λιμάνι της Σκιάθου και κατά το παρελθόν ήταν φρούριο. Το φρούριο ιδρύθηκε από τους αδελφούς Γκίζι, οι οποίοι κατέλαβαν τη Σκίαθο το 1207. Ήταν περιτειχισμένο με επάλξεις και πολεμίστρες και δεξιά και αριστερά της πύλης είχε δύο στρογγυλούς πύργους. Το ύψος του τείχους όμως, είναι αδύνατον να προσδιοριστεί από τα σημερινά απομεινάρια του. Ακόμα, στο φρούριο υπήρχε δεξαμενή και ένα εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου, προστάτη των Ενετών, το οποίο πιθανότατα έχτισαν οι αδελφοί Γκίζι. Λόγω της εκκλησίας αυτής, το Μπούρτζι ονομαζόταν και "Καστέλλι του Αγίου Γεωργίου". Το φρούριο καταστράφηκε το 1660 όταν κατάλαβε το νησί ο Ενετός ναύαρχος Φραγκίσκος Μοροζίνι. Το 1823 μέσα από τις ερειπωμένες πολεμίστρες του οι κάτοικοι του νησιού, Σκιαθίτες και πρόσφυγες, κατάφεραν να απωθήσουν τον Τοπάλ-πασά. Μετά την απελευθέρωση, στο Μπούρτζι λειτούργησε το πρώτο λοιμοκαθαρτήριο του νησιού, ενώ το 1906 στο κέντρο της χερσονήσου χτίστηκε δημοτικό σχολείο, δωρεά του Ανδρέα Συγγρού. Στην είσοδό του βρίσκεται από το 1925 η προτομή του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Σήμερα, το Μπούρτζι είναι πραγματικά ένας σπάνιος τόπος αναψυχής, κατάφυτο από πεύκα, πάντα δροσερό, με μαγευτική θέα. Από το παλιό φρούριο σώζονται λίγα υπολείμματα από τα τείχη, καθώς επίσης διακρίνονται αριστερά και δεξιά του δρόμου που οδηγεί στην είσοδο του παλιού σχολείου, οι θέσεις που βρίσκονταν η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου και η δεξαμενή του φρουρίου. Το παλιό δημοτικό σχολείο έχει μεταμορφωθεί με πρωτοβουλία της σημερινής δημοτικής αρχής, σε πολιτιστικό κέντρο, με καλαίσθητες και λειτουργικές αίθουσες συνεδριάσεων και ένα ονειρικό πραγματικά θερινό θέατρο, στο οποίο κάθε καλοκαίρι δίνονται επιτυχημένες θεατρικές παραστάσεις. Ακόμα, μέσα στο Μπούρτζι λειτουργεί δημοτικό καφενείο, στο οποίο οργανώνονται ξεχωριστές βραδιές, που ταιρίαζουν με το ύφος και την ατμόσφαιρα της μικρής καταπράσινης χερσονήσου.

Το σπίτι του Παπαδιαμάντη

Το σπίτι που γεννήθηκε ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης στις 4 Μαρτίου του 1851 δεν υπάρχει σήμερα. Πουλήθηκε και οι αγοραστές του το κατεδάφισαν. Ο Παπαδιαμάντης μεγάλωσε και πέθανε στο καινούριο σπίτι που έχτισε ο πατέρας του το 1860, όπως αναφέρει η εντοιχισμένη επιγραφή σε έναν τοίχο του. Αυτό το σπίτι βρίσκεται 100 περίπου μέτρα μέσα από την ανατολική παραλία της πόλης, σε ένα στενό δρόμο που είναι αδιέξοδος, θα μπορούσαμε να πούμε πως είναι πάροδος της σημερινής οδού Παπαδιαμάντη. Είναι δίπατο, με ανώγι και το κατώγι του. Το κατώγι του είναι ένας άβερτος χώρος με ένα πηγάδι στη μέση. Το ανώγι αποτελείται από τρία δωμάτια και μία στενόμακρη είσοδο που οδηγεί στα τρία δωμάτια. Αριστερά, καθώς μπαίνουμε είναι το χειμωνιάτικο δωμάτιο με το ιστορικό τζάκι του. Εκεί πέρασε τις επιθανάτιες στιγμές του ο μεγάλος ένοικος του σπιτιού. Πάνω στο τζάκι υπήρχαν δύο ραφάκια με τις κούπες και τα φλυτζάνια του σπιτιού. Το μικρότερο προς τα δεξιά δωμάτιο ήταν στην αρχή παπαδικό. Εκεί ο παπάς Αδαμάντιος, ο πατέρας του Αλέξανδρου, είχε τα βιβλία και τα άμφιά του. Αργότερα, το πήρε ο Αλέξανδρος και το έκανε γραφείο και υπνοδωματιό του. Ήταν σωστό κελλί μοναστηριού με ένα παράθυρο, ένα χωνευτό ντουλαπάκι στον τοίχο και το στενό κρεβάτι του. Απέναντι ακριβώς από την είσοδο βρίσκεται η σάλα του σπιτιού με μοναδική πολυτέλεια ένα χρωματιστό ρόμβο στο ταβάνι. Το σπίτι είναι ένα γενικά απλό, λιτό και απέριττο νησιώτικο σπίτι. Σήμερα η παλιά είσοδος του σπιτιού που ήταν προς τη Δυτική πλευρά είναι κλεισμένη πια. Η είσοδος του σπιτιού έχει μεταφερθεί στην Ανατολική πλευρά, όπου οι επισκέπτες ανεβαίνουν στο σπίτι-μουσείο από μια εξωτερική ξύλινη σκάλα

Κάστρο

Γύρω στα μέσα του 14ου αιώνα, λόγω των συνεχών πειρατικών επιδρομών, οι Σκιαθίτες αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την αρχαία πόλη Σκίαθο και να ιδρύσουν την πόλη τους στο Κάστρο, μια χερσόνησο στο βόρειο τμήμα του νησιού, η οποία ήταν ένα φυσικό φρούριο. Για να ενισχύσουν το φυσικό αυτό φρούριο, το έκλεισαν με τείχη διάσπαρτα με πολεμίστρες και κανόνια, τα οποία κυρίως προς την ξηρά, ήταν ισχυρότατα και πανύψηλα. Η επικοινωνία του φρουρίου με την ξηρά γινόταν με μια ξύλινη κινητή γέφυρα, η οποία ένωνε την πύλη του φρουρίου με το απέναντι ύψωμα. Σε περίπτωση ανάγκης αυρόταν προς το εσωτερικό του Κάστρου, μη επιτρέποντας έτσι την είσοδο στους εχθρούς. Πάνω από την πύλη υπήρχε μια ταράτσα με την απαραίτητη ζεματίστρα. Από την ίδρυσή του ως το 1453 το Κάστρο το εξουσίαζαν οι Βυζαντινοί, στη συνέχεια ως το 1538 οι Ενετοί και ως το 1821 οι Τούρκοι. Για ένα μικρό διάστημα γύρω στο 1660, το Κάστρο πέρασε και πάλι στα χέρια των Ενετών. Όλα αυτά τα χρόνια η ζωή των κατοίκων του ήταν πολύ δύσκολη και μερικές φορές ακόμα και μαρτυρική, αφού εκτός από τις συνεχείς επιδρομές των πειρατών και επίδοξων κατακτητών, αντιμετώπιζαν και το πρόβλημα της έλλειψης χώρου στο εσωτερικό του φρουρίου. Έτσι, τα σπίτια ήταν μικρά και χτισμένα το ένα πολύ κοντά στο άλλο. Παρ' όλα αυτά όμως, στο Κάστρο υπήρχαν περισσότερα από είκοσι εκκλησάκια, ως και τζαμί χωρίς μιναρέ από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας, καθώς και οι απαραίτητες δεξαμενές για νερό, ενώ το Νεκροταφείο βρισκόταν έξω από την πόλη. Από τη στιγμή που εγκαταλείφθηκε το Κάστρο το 1830, με την ίδρυση του Ανεξάρτητου Ελληνικού Κράτους, αφέθηκε στην τύχη του. Έτσι, σήμερα σώζονται μόνο τέσσερις εκκλησίες, ένα τμήμα του τείχους με την πύλη, η θεαματική ταράτσα με τη ζεματίστρα, το μισοχαλασμένο τζαμί και κάποια ερείπια του τουρκικού διοικητηρίου. Ακόμα σώζονται δύο δεξαμενές και το κανόνι της Αναγκιάς. Σίγουρα το Κάστρο αποτελεί την πιο αξιόλογη τοποθεσία της Σκιάθου, αφού συνδυάζει την άγρια μεγαλειώδη φυσική ομορφιά, με την ιστορία που αφηγούνται μελαγχολικά τα ερειπωμένα απομεινάρια, μάρτυρες άλλων εποχών.

Αξιοθέατα της πόλης

Θέμα ιστορικής μνήμης είναι το μνημείο για το υποβρύχιο «Κατσώνης» που βυθίστηκε ανοιχτά της Σκιάθου το 1943 μετά από ηρωικό αγώνα με τους Γερμανούς!  Στο Δημοτικό Περίπτερο μπορείτε να δείτε την λαογραφική έκθεση με πολλά αντικείμενα, σκεύη και ρούχα από τα παλιά, όλα σχετικά με την Σκιάθο. Στον παλιό ανεμόμυλο μπορείτε να πάρετε το γεύμα σας απολαμβάνοντας και μια υπέροχη θέα από την πόλη και το λιμάνι καθώς σήμερα λειτουργεί εκεί εστιατόριο! Στον δρόμο για την λίμνη υπάρχει άλλος ένας παλιός ανεμόμυλος δίπλα στην θάλασσα. Και φτάνοντας στην λίμνη θα βρείτε έναν σημαντικό υδροβιότοπο όπου μπορείτε να παρατηρήσετε πολλά είδη αποδημητικών πουλιών σε μεγάλους αριθμούς. Ακόμα υπάρχει η μαγευτική Πούντα με τα πολλά πεύκα και τα πολλά ξενοδοχεία. Από εδώ έχετε θαυμάσια θέα! Φυσικά στην Σκιάθο υπάρχουν πολλές εκκλησίες. Η σημαντικότερη είναι ο Μητροπολιτικός ναός των τριών Ιεραρχών του 19ου αιώνα, μια τρίκλιτη βασιλική με ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον αρχιτεκτονικά καμπαναριό και μια έκθεση παλιών εικόνων και ξυλόγλυπτων από άλλες εκκλησίες του νησιού. Μπορείτε να επισκεφτείτε την εκκλησία της Παναγίας με το πετρόχτιστο καμπαναριό, την εκκλησία της Αγίας Τριάδας με τα κοντινά ερείπια από αρχαίο τείχος, την εκκλησία του Αγίου Νικολάου με το ρολόι ψηλά να δείχνει την ώρα στους επισκέπτες και την εκκλησία του Αγίου Φανουρίου 1 περίπου χιλιόμετρο έξω από την πόλη στο υψωματάκι, απ’ όπου έχουμε καταπληκτική θέα.

Άλλα Αξιοθέατα

Η εκκλησία του μοναστηριού Ευαγγελίστρια βρίσκεται 30 λεπτά με το αυτοκίνητο έξω από τη Χώρα. Διαθέτει ένα μοναδικής ομορφιάς τοπίο και είναι ανοιχτή για το κοινό. Χαρακτηριστικό για το μοναστήρι είναι ότι φιλοξενεί πολλές γάτες, σκύλους και πουλιά που ζουν εδώ. Η Ευαγγελίστρια επίσης έχει ένα μικρό μουσείο με διάφορα αντικείμενα από την ιστορία της. Υπάρχει επίσης ένα εξαιρετικό κατάστημα εδώ, όπου μπορείτε να αγοράσετε εικονίδια, σταυρούς και ακόμη και κρασί. Υπάρχει ένα μικρό λεωφορείο που πάει μεταξύ της Μονής και της Χώρας αρκετές φορές την ημέρα. Το μοναστήρι Κουνίστρας είναι πιο μακριά από τη Χώρα, και μπορείτε να πάτε μόνο αν νοικιάσετε ένα αυτοκίνητο ή κάνοντας μια εκδρομή. Εδώ, ένας μοναχός βρήκε μια εικόνα της Παναγίας να κρέμεται σε ένα δέντρο, τον 17ο αιώνα, και το μοναστήρι χτίστηκε παίρνοντας το όνομα του από το εικονίδιο: κουνηστρα σημαίνει " αιώρηση". το μοναστήρι χρησιμοποιήθηκε σαν σχολείο κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, και μπορείτε να το επισκεφτείτε. Η εικόνα σήμερα βρίσκεται στην εκκλησία των τριών Ιεραρχών της Χώρας, και στο μοναστήρι υπάρχει μόνο ένα αντίγραφο. Όταν επισκεφθείτε τα μοναστήρια, μην ξεχνάτε να φοράτε φούστα και να καλύπτεται τους ώμους σας, αν είστε γυναίκα, και να φοράτε μακρύ παντελόνι αν είστε άνδρας. Μπορείτε επίσης να επισκεφθείτε τη μεσαιωνική πρωτεύουσα Κάστρο, είτε πηγαίνοντας με σκάφος γύρω από το νησί, ή με αυτοκίνητο και στη συνέχεια μετά πόδια. Μην παραλείψετε να επισκεφθείτε την εκκλησία του Χριστού και τα παλιά σπίτια. 

Οι παραλίες της Σκιάθου

(Συνεχίζεται)